De afscheiding en de verzoening

II. De Verzoening als verdediging

 

'Verdediging' is in principe een negatieve term in de Cursus, maar in deze paragraaf zien we een positieve betekenis ervan. Al onze verdedigingen kunnen worden gebruikt voor het positieve doel van het verdedigen van de waarheid, wanneer we ze afstemmen op de enige verdediging die uitsluitend kan worden ingezet om de waarheid te verdedigen: de Verzoening.

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

1. Jij kunt alles wat ik vraag. Ik heb je gevraagd om wonderen te verrichten en ik heb duidelijk gemaakt dat wonderen natuurlijk, corrigerend, genezend en universeel zijn. Er is niets wat ze niet kunnen, maar ze kunnen niet worden verricht in een geest van twijfel of angst. Wanneer je ergens bang voor bent, erken je dat het de macht heeft jou te kwetsen. Onthoud dat waar je hart is, ook je schat is. Je gelooft in datgene waaraan jij waarde toekent. Als je bang bent, ken je aan het verkeerde waarde toe. Je begrip zal dan onvermijdelijk het verkeerde waarde verlenen en zal, doordat het elke gedachte evenveel macht geeft, onvermijdelijk je vrede tenietdoen. Daarom spreekt de Bijbel van ‘de vrede Gods die alle begrip te boven gaat.’ Deze vrede kan onmogelijk, door welke vergissing ook, aan het wankelen worden gebracht. Van alles wat niet van God komt ontkent ze het vermogen jou te treffen. Dit is het juiste gebruik van ontkenning. Ze wordt niet aangewend om iets te verbergen, maar om vergissingen te corrigeren. Ze brengt elke vergissing, alle dwaling naar het licht, en aangezien dwaling en duisternis hetzelfde zijn, corrigeert ze automatisch elke vergissing.

 

Ik ken geen enkele student die er nooit aan heeft getwijfeld of hij of zij echt alles kan doen wat Jezus in deze cursus van ons vraagt. Daarom is de eerste zin bijzonder geschikt om te onthouden en persoonlijk te maken: 'ik, [naam], kan alles wat Jezus van mij vraagt'.

Wij zijn volledig in staat om deze cursus in wonderen te leren en wonderdoeners te worden die genezing uitbreiden naar iedereen die we ontmoeten. Het enige wat we daarvoor hoeven te doen is onze twijfel en angst loslaten. Daarom benadrukt deze paragraaf het belang van het beschermen van de denkgeest. Zonder twijfel en angst kunnen we, net als Jezus, 'over water lopen' en de stormen van het ego tot bedaren te brengen.

De zin 'Onthoud dat waar je hart is, ook je schat is' is een omkering van de bijbelse uitspraak: 'Waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn' (Mattheus 6:21; Lucas 12:34). Hier betekent het dat we geloven in de werkelijkheid van wat we waarderen: we koesteren onze schat in ons hart. Wanneer we de verkeerde dingen waarderen, zoals de dingen van deze wereld, maakt ons geloof in hun werkelijkheid ons er bang voor. Wanneer wij iets in de wereld veel waarde toekennen, wordt het 't belangrijke dat er bestaat. We investeren erin, waardoor we het de macht geven ons te kwetsen en onze vrede te verstoren. En aangezien het die macht heeft zijn we er bang voor, of we ons daar nu wel of niet van bewust zijn.

Om een voorbeeld te geven: ik waardeer mijn mooie auto en mijn investering erin verstoort mijn vrede, omdat ik voortdurend bang ben dat er iets mee gebeurt: 'Wat als er een deuk in komt? Wat als hij gestolen wordt? Wat als mijn buurman een nog mooiere auto aanschaft en ik niet meer de mooiste auto van de straat heb? O nee!'

Het goede nieuws is dat we, terwijl ons eigen menselijke begrip waarde toekent aan het verkeerde, ons tot een ander begrip kunnen wenden, dat het enige bevat wat werkelijk waarde heeft: de vrede van God. De vrede van God is de weg uit angst, omdat ze 'van alles wat niet van God komt het vermogen ontkent jou te treffen'. Alleen gedachten die van God komen hebben werkelijke macht. Geen enkele auto heeft de macht mijn vrede te verstoren. 

De rest van deze alinea bespreek ik samen met de volgende:

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

2. Ware ontkenning is een krachtig beschermmiddel. Je kunt en moet iedere overtuiging dat een vergissing jou kan kwetsen, ontkennen. Dit soort ontkenning is geen verhulling maar een correctie. Jouw juiste denken hangt ervan af. De ontkenning van de vergissing is een krachtige verdediging van de waarheid, maar het ontkennen van de waarheid mondt uit in miscreatie, de projecties van het ego. In dienst van het juiste denken maakt de ontkenning van de vergissing de denkgeest vrij en herstelt zij de vrijheid van de wil. Wanneer de wil werkelijk vrij is kan hij niet miscreëren, omdat hij alleen de waarheid ziet.

 

Met 'ontkenning' wordt meestal bedoeld dat we gedachten en gevoelens verbergen die we niet onder ogen willen zien, omdat ze niet overeenstemmen met het beeld van onszelf dat we aan de wereld laten zien. In het beste geval vertellen we onszelf dat we dergelijke gedachten en gevoelens moeten respecteren en hun waarde moeten erkennen; dat ze alleen kunnen genezen door ze te bevestigen.

De Cursus is het ermee eens dat we deze gedachten en gevoelens onder ogen moeten zien, maar hij biedt ons een andere oplossing: kiezen voor ware in plaats van valse ontkenning. Bij valse ontkenning verbergen we iets wat we onaangenaam of bedreigend vinden, omdat we denken dat het werkelijk, en daarom gevaarlijk is. En daar willen we niet naar kijken. Bij ware ontkenning brengen we dit naar het licht en ontkennen dat het werkelijk is.

Een goed voorbeeld hiervan vinden we in les 14, waarin we moeten denken aan allerlei rampen in de wereld: 'Benoem ze een voor een zoals ze zich aan je aandienen, en ontken dan de werkelijkheid ervan ..... Zeg bijvoorbeeld: God heelt die oorlog niet geschapen, en dus is hij geen werkelijkheid' (Wdl.14.4:2,4-5). In eerste instantie lijkt dit misschien de bekende oude ontkenning te zijn, een manier om onze ware gedachten en gevoelens over oorlog te verdringen. Het verschil is echter dat we niet ontkennen dat deze gedachten en gevoelens zich in ons bevinden; wat we ontkennen is de werkelijkheid van wat deze gedachten en gevoelens lijkt te veroorzaken — in dit geval oorlog.

Deze vorm van ontkenning, waarbij we 'iedere overtuiging dat een vergissing ons kan kwetsen ontkennen', is een 'krachtig beschermmiddel', zo krachtig dat 'jouw juiste denken ervan afhangt'. De vorige a@@@@linea zei dat we onze twijfel en angst opzij moeten zetten om wonderen te kunnen verrichten. Ware ontkenning is de manier om dat te doen, omdat ons juiste denken daarvan afhangt en wonderen afhangen van ons juiste denken. Ware ontkenning bevrijdt onze denkgeest van het geloof dat vergissingen ons kunnen kwetsen — een geloof dat wonderen onmogelijk maakt en maakt ons dus vrij om de wonderen te doen die Jezus ons vraagt te doen.

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

3. Je kunt zowel de waarheid als de dwaling verdedigen. Het middel is makkelijker te begrijpen als eerst de waarde van het doel precies is vastgelegd. Het is een kwestie van waartoe het dient. Iedereen verdedigt zijn schat, en doet dat instinctief. De echte vragen zijn: wat koester je als schat, en in welke mate doe je dat? Zodra je geleerd hebt deze vragen in overweging te nemen en ze in al je handelingen te betrekken, zal het je weinig moeite kosten over de middelen duidelijkheid te verkrijgen. De middelen zijn steeds voorhanden op het moment dat je erom vraagt. Maar je kunt tijd besparen door deze stap niet overmatig te rekken. De juiste focus zal hem onmetelijk bekorten.

 

Elke vorm van verdediging kan gebruikt worden om ofwel vergissingen, ofwel de waarheid te verdedigen. De kernvraag is daarom: welke van deze twee wil ik? Want de 'schat' die we kiezen zullen we automatisch verdedigen. Wanneer we geconfronteerd worden met situaties waarin we een beslissing moeten nemen, kiezen we dan voor de waarheid? Zijn we bereid om in deze situaties de waarheid als hoogste doel te stellen? Deze bereidheid is essentieel omdat, zoals de Cursus vele malen zegt, de middelen om een doel te bereiken pas duidelijk worden wanneer het doel zelf duidelijk is.

 

Toepassing : Denk aan een situatie die op de een of andere manier actie van je vraagt.

Vraag jezelf nu zo eerlijk mogelijk af: wat koester ik in deze situatie als schat, en in welke mate doe ik dat? Verdedig ik waarheid of dwaling? Als ik kies voor de waarheid, kan ik erop vertrouwen dat Jezus mij de middelen daarvoor zal aanreiken op het moment dat ik erom vraag.

 

In de volgende alinea lezen we dat de Verzoening het belangrijkste middel is om het doel van de waarheid te bereiken:

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

4. De Verzoening is de enige verdediging die niet destructief kan worden aangewend, omdat ze niet een instrument is van jouw makelij. Het Verzoeningsbeginsel was al in werking lang voor de Verzoening begon. Het beginsel was liefde en de Verzoening was een daad van liefde. Daden waren vóór de afscheiding onnodig, omdat het geloof in tijd en ruimte niet bestond. Pas na de afscheiding werden de Verzoening alsook de voorwaarden, nodig voor de vervulling daarvan, ontworpen. Er was toen een verdediging nodig, zo schitterend, dat die niet kon worden misbruikt, zij het wel geweigerd. Weigering kan haar echter nooit omzetten in een aanvalswapen, wat een inherente eigenschap is van elke andere verdediging. Zo wordt de Verzoening de enige verdediging die geen tweesnijdend zwaard is. Ze kan alleen genezen.

 

We kunnen de waarheid of de vergissing verdedigen, maar gelukkig hebben we een verdediging tot onze beschikking die alleen kan worden gebruikt om de waarheid te verdedigen: de Verzoening. Het Verzoeningsbeginsel wordt hier liefde genoemd, en aangezien liefde eeuwig is, kan de 'val' daarvan nooit hebben plaatsgevonden. 'Het volle besef van de Verzoening is dan ook het inzicht dat de afscheiding nooit heeft plaatsgevonden' (T6.II.10:7). De Verzoening als 'een daad van liefde' verwijst naar Jezus' verrijzenis, de gebeurtenis die volgens de Cursus de Verzoening in beweging zette. In de traditionele christelijke theologie is dat de kruisiging, maar een van de centrale ideeën in de Cursus is, dat niet de kruisiging maar de opstanding de Verzoening tot stand bracht (T3.I.1:2; VvT5.3:5; VvT6.2:4).

Het is niet moeilijk om te zien dat elke verdediging die we opwerpen een tweesnijdend zwaard is. Niet alleen lichamelijke, maar ook mentale verdedigingen, waaronder ontkenning, kunnen tegen ons worden gebruikt. In onze identificatie met het ego kunnen we verdediging gebruiken als een aanvalswapen, maar dit kan zich even gemakkelijk tegen ons keren. Daarom wordt de Verzoening een 'schitterende' verdediging genoemd: ze kan niet worden gebruikt om aan te vallen. Andere verdedigingen kunnen we naar keuze constructief of destructief gebruiken, maar met betrekking tot de Verzoening hebben we alleen de keuze of we haar wel of niet gebruiken. Maar waarom zouden we haar niet gebruiken, aangezien 'ze alleen kan genezen'?

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

5. De Verzoening werd in het geloof in ruimte en tijd ingebouwd om aan de behoefte aan dit geloof zelf een grens te stellen, en uiteindelijk het leerproces te voltooien. De Verzoening is de allerlaatste les. Het leren zelf is, net als de klaslokalen waarin het plaatsvindt, iets tijdelijks. Het leervermogen verliest zijn waarde wanneer het niet langer nodig is te veranderen. Wie eeuwig schept, heeft niets te leren. Jij kunt leren je waarnemingen te verbeteren en een steeds betere leerling worden. Dit zal jou in steeds grotere harmonie met het Zoonschap brengen; maar het Zoonschap zelf is een volmaakte schepping en volmaaktheid is geen zaak van gradaties. Leren is alleen van betekenis zolang er een geloof in verschillen bestaat.

 

De eerste zin van deze alinea is bijzonder geruststellend. Het geloof in ruimte en tijd is het kader waaruit de hele wereld is voortgekomen. Dat de Verzoening 'in het geloof in ruimte en tijd is ingebouwd' betekent dat de Verzoening is ingebouwd in de structuur van onze wereld. De Cursus verklaart dat de wereld is gemaakt door het ego — en het heeft een wereld van verschrikking gemaakt. Maar gelukkig investeert de Heilige Geest ook in de wereld en daarom kan de Verzoening hier werkzaam zijn.

 

Deze en de volgende alinea presenteren ons een paradox: de paradox van de relatie tussen een geleidelijke, stap-voor-stap ontwikkeling, en onze natuurlijk staat van volmaaktheid die geen ontwikkeling nodig heeft. In de wereld ligt de nadruk op leren, maar in de Hemel valt niets te leren. Door ons geloof in de afscheiding is leren echter noodzakelijk geworden. Daarom bevinden we ons nu in een proces waarin we trapsgewijs moeten leren. In de loop van de tijd zullen we steeds betere leerlingen worden en komen we steeds dichter bij de eenheid van het Zoonschap. En aan het eind van de reis ontwaken we tot de werkelijkheid van onze volmaaktheid als Gods Zoon, en keren we terug naar onze oorspronkelijke staat waarin we niets hoeven te leren. Met andere woorden: we moeten leren om de toestand te bereiken waarin we beseffen dat er niets te leren valt.

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

6. Evolutie is een proces waarin je van het ene naar het volgende niveau lijkt voort te gaan. Je corrigeert je eerdere misstappen door stappen vooruit te doen. Dit proces is in temporele zin eigenlijk onbegrijpelijk, omdat je terugkeert en tegelijkertijd vooruitgaat. De Verzoening is het middel waarmee je jezelf van het verleden kunt bevrijden terwijl je voorwaarts gaat. Ze maakt je vroegere vergissingen ongedaan en maakt het aldus voor jou onnodig steeds weer op je schreden terug te keren zonder dichter bij je terugkomst te komen. In die zin bespaart de Verzoening tijd, maar heft die, net als het wonder dat ze dient, niet op. Zolang Verzoening nodig is, is er tijd nodig. Maar de Verzoening heeft als voltooid plan een unieke relatie tot de tijd. Tot het moment waarop de Verzoening is voltooid, zullen de verschillende fasen ervan in de tijd verlopen, maar de totale Verzoening staat aan het eind van de tijd. Dan is de brug van terugkeer gebouwd.

 

Jezus benadert ons altijd op het niveau waar we denken te zijn: hij 'moet wel gebruikmaken van de taal die de denkgeest begrijpen kan, in de toestand waarin die denkt te verkeren' (T25.I.7:4). Deze alinea is daar een voorbeeld van. Hoewel tijd een illusie is, begrijpt hij dat we in onze huidige toestand het Verzoeningsproces alleen in de tijd kunnen doorlopen.

Verzoening is een evolutieproces waarbij we niet steeds terug hoeven te keren naar het verleden om de vergissingen die we daarin hebben begaan te corrigeren, zodat we vooruit kunnen. Verzoening maakt die vergissingen ongedaan, terwijl we vooruit gaan. Tegelijkertijd keren we terug naar de Hemel, die we in werkelijkheid nooit verlaten hebben.

Om dit proces te begrijpen moeten we ons realiseren dat de eerste stap van het evolutieproces de 'val' uit het hoogst mogelijke niveau was: het niveau van de Hemel. Om dit te visualiseren kun je op een vel papier een boog tekenen die naar beneden buigt, naar het midden van de onderkant van het papier, en dan terug naar rechtsboven. De neerwaartse lijn aan de linkerkant vertegenwoordigt onze val uit de Hemel; de opwaartse lijn aan de rechterkant onze geleidelijke terugkeer naar de Hemel. Als je de reis volgt die wordt voorgesteld door de opwaartse lijn, zie je dat je tegelijkertijd terugkeert (naar de Hemel, aan de bovenkant van het papier) en vooruitgaat (in de tijd, van links naar rechts).

Dit is dus een andere versie van de paradox die we bespraken bij de vorige alinea. Hier betreft deze paradox de Verzoening. Aan de ene kant vordert de Verzoening in onze wereld van tijd en ruimte geleidelijk: 'de verschillende fasen ervan verlopen in de tijd'. Maar aan de andere kant zien we aan het eind van de reis dat 'de Verzoening als voltooid plan' er altijd al was. We moeten dus door het proces van Verzoening gaan, om de staat te bereiken waarin we beseffen dat de Verzoening er altijd is geweest. Dit is het punt waarop de reis eindigt, waarop God de laatste stap zet en ons opheft naar Zichzelf. 'Op hetzelfde ogenblik dat het idee van afscheiding binnendrong in de denkgeest van Gods Zoon, op dat ogenblik werd Gods Antwoord gegeven. In de tijd gebeurde dit heel lang geleden. In werkelijkheid is het helemaal nooit gebeurd' (H2.2:6-8).

(Toelichtingen door Greg Mackie)

 

7. De Verzoening vergt je totale inzet. Misschien denk je nog steeds dat dit gepaard gaat met verlies, een fout die alle afgescheiden Zonen van God op een of andere manier maken. Het is moeilijk te geloven dat een verdediging die niet kan aanvallen de beste verdediging is. Dit is wat bedoeld wordt met ‘de zachtmoedigen zullen de aarde beërven.’ Zij zullen die dankzij hun kracht letterlijk overnemen. Een tweezijdige verdediging is naar haar aard zwak, juist omdat ze tweesnijdend is en heel onverwachts tegen jou kan worden gekeerd. Deze mogelijkheid kan alleen door wonderen worden beteugeld. Het wonder maakt de verdediging die de Verzoening is tot jouw echte bescherming, en naarmate je steeds zekerder wordt, begin jij jouw natuurlijke talent te gebruiken om anderen te beschermen, in het besef dat jijzelf zowel een broeder als een Zoon bent.

 

Toepassing : Wat voel je bij het idee om je totaal in te zetten voor de Verzoening? Wat vrees je dan te verliezen? Welke angst komt bij je op als je beseft dat je je inzet voor een verdediging die niet aan kan vallen?

Probeer deze angst te verlichten door tegen jezelf te zeggen: De Verzoening kost niemand iets. Ze kan alleen maar een zegen zijn. (Gebaseerd op WdI.27.2:3,5).

 

Ik denk dat ieder van ons terugschrikt voor een totale inzet ten gunste van de Verzoening. Welke leuke dingen moeten we dan opgeven? Welke beproevingen moeten we doorstaan? Welk martelaarschap staat ons te wachten wanneer we ons hele leven aan God geven, zoals al die heiligen die eindigden op de brandstapel of als voedsel voor de leeuwen, of die ondersteboven werden gekruisigd?

Wat de meeste angst oproept bij het idee van totale toewijding aan de Verzoening, is dat dit een vreedzame verdediging is. Wat is dat voor een verdediging? Worden we dan niet gewoon afgeslacht? Robert merkte ooit op dat volgens ons conventionele wereldbeeld de zachtmoedigen de aarde wel kunnen beërven, maar dat ze dan eerst moeten worden opgewekt uit de dood ...

De Cursus draait onze opvatting over zachtmoedigen als verdedigingsloze zwakkelingen om: ze zijn niet zwak, maar sterk. Ze zijn sterk omdat ze hun vrede verdedigen met het milde, eenzijdige zwaard van de Verzoening, in plaats van met het tweesnijdende zwaard van de aanval. De Bijbel zei hier oorspronkelijk hetzelfde over. Volgens de nieuwtestamentische geleerde Marcus Borg betekent het Griekse woord praotes, dat later vertaald is als 'zachtmoedigen', in feite 'mild maar sterk'. 'Het impliceert kracht die onder controle is, en doorweven is met zorgzaamheid', zegt hij. (Uit Marcus Borg: 'The lost Gospel: The original sayings of Jesus').

 

De laatste zinnen van deze alinea grijpen terug op de bespreking van wonderen in de eerste alinea. Daar lazen we dat we wonderen kunnen verrichten zoals Jezus van ons vraagt, maar alleen wanneer we onze angst en twijfel loslaten. Deze paragraaf heeft ons geleerd hoe we dat kunnen doen. We moeten de verdediging van ware ontkenning gebruiken om de macht te ontkennen van alles wat ons lijkt te kwetsen. Dit verlicht onze angst en twijfel en opent de deur naar wonderen. Wanneer we beginnen met het uitbreiden van wonderen naar anderen, stellen we ons open voor de aanvalvrije verdediging van de Verzoening, die ons steeds zekerder maakt. En naarmate we steeds zekerder zijn van onze eigen bescherming, zullen we onze rol om anderen te beschermen tegen angst en twijfel volledig op ons nemen, door de 'natuurlijke, corrigerende, genezende en universele' gave van wonderen naar hen uit te breiden (alinea 1:2).

(Toelichtingen door Greg Mackie)