IV. Het ziekteproces

 

1. Zoals alle therapie psychotherapie is, zo is alle ziekte mentale ziekte. Het is een oordeel over Gods Zoon, en oordelen is een mentale activiteit. Oordelen is een beslissing, telkens opnieuw genomen, tegen de schepping en haar Schepper. Het is de beslissing om het universum waar te nemen zoals jij dat zou hebben geschapen. Het is de beslissing dat de waarheid kan liegen en een leugen moet zijn. Wat kan ziekte dan anders zijn dan een uitdrukking van leed en schuld? En wie zou er anders dan om zijn onschuld in tranen zijn?

 

2. Als Gods Zoon eenmaal als schuldig wordt gezien, wordt ziekte onvermijdelijk. Er is om gevraagd en het zal worden ontvangen. En al wie om ziekte vraagt, heeft zichzelf nu veroordeeld tot het zoeken naar remedies die niet kunnen helpen, omdat zijn geloof is gesteld in ziekte en niet in verlossing. Er kan niets zijn dat een verandering in denken niet kan bewerkstelligen, want alle uiterlijkheden zijn slechts de schaduw van een reeds genomen beslissing. Verander de beslissing, en hoe kan haar schaduw onveranderd blijven? Ziekte kan slechts de schaduw van schuld zijn, grotesk en lelijk, aangezien zij misvorming imiteert. Als misvorming voor werkelijk wordt gehouden, kan haar schaduw dan iets anders zijn dan misvormd?

 

3. De afdaling in de hel volgt stap voor stap in een onafwendbaar verloop, zodra de beslissing is genomen dat schuld werkelijk is. In meedogenloze golven waren ziekte, dood en ellende nu op aarde rond, soms samen en soms in een gruwelijke opeenvolging. Maar al deze dingen, hoe werkelijk ze ook lijken, zijn slechts illusies. Wie kan er nog geloof aan hechten wanneer dit eenmaal wordt ingezien? En wie kan er géén geloof aan hechten, zolang hij dit niet inziet? Genezing is therapie of correctie, en we hebben al gezegd, en zeggen opnieuw, dat alle therapie psychotherapie is. Zieken genezen is niets anders dan hun dit inzicht brengen.

 

4. Het woord ‘genezing’ is onder de ‘respectabelere’ therapeuten van de wereld in diskrediet geraakt, en terecht. Want niet één van hen kan genezen, en niet één van hen begrijpt wat genezing is. In het ergste geval verlenen ze slechts het lichaam werkelijkheid in hun eigen denkgeest, en zoeken daarna naar magische middelen om de kwalen te genezen waarmee hun denkgeest het heeft toegerust. Hoe kan zo’n proces nu genezend zijn? Het is belachelijk van begin tot eind. Maar nu het eenmaal begonnen is, moet het wel zo eindigen. Het is alsof God de duivel is, en in het kwaad moet worden gevonden. Hoe zou liefde daar aanwezig kunnen zijn? En hoe zou ziekte genezing kunnen brengen? Is dit niet een en dezelfde vraag?

 

5. In het gunstigste geval, en dat woord roept hier misschien vragen op, zouden de ‘genezers’ van de wereld de denkgeest als bron van de ziekte kunnen herkennen. Maar hun misvatting ligt in de overtuiging dat die zichzelf genezen kan. Dit heeft enige waarde in een wereld waar ‘gradaties van vergissingen’ een betekenisvol begrip is. Toch blijven hun remedies beslist tijdelijk, of steekt een andere ziekte in plaats daarvan de kop op, want de dood is niet overwonnen zolang de betekenis van liefde niet begrepen is. En wie kan dit begrijpen zonder het Woord van God, door Hem aan de Heilige Geest gegeven als Zijn geschenk aan jou?

 

6. Elk soort ziekte kan worden gedefinieerd als het resultaat van de zienswijze het zelf te zien als iets wat zwak, kwetsbaar, slecht en bedreigd is, en dus voortdurend verdediging behoeft. Maar als dat werkelijk het zelf was, zou verdediging onmogelijk zijn. Daarom moeten de verdedigingsmiddelen waarnaar wordt gezocht wel magisch zijn. Ze moeten alle beperkingen overwinnen die in het zelf zijn waargenomen, en tegelijk een nieuw zelfbeeld maken waartoe het oude niet kan terugkeren. Kortom, dwaling wordt als werkelijkheid aanvaard en met illusies aangepakt. Nu de waarheid naar illusies is gebracht, wordt de werkelijkheid een bedreiging en wordt ze als het kwaad beschouwd. Liefde wordt nu gevreesd, want de werkelijkheid is liefde. En zo wordt de cirkel gesloten tegen de ‘aanslagen’ van de verlossing.

 

7. Ziekte is dus een vergissing en heeft correctie nodig. En zoals we al hebben benadrukt: correctie kan niet worden bereikt door eerst de ‘juistheid’ van de vergissing te bepalen en er dan aan voorbij te zien. Als ziekte werkelijk is, kan er in waarheid niet aan voorbij worden gezien, want aan de werkelijkheid voorbijzien is waanzin. En toch is dat het doel van magie: illusies waar maken door valse waarneming. Dit kan niet genezend zijn, want het is met de waarheid in strijd. Misschien dient een illusie van gezondheid een tijdje, maar niet lang, als vervanging. Angst kan niet lang door illusies verborgen worden gehouden, want hij maakt er deel van uit. Hij zal ontsnappen en een andere vorm aannemen, daar hij de bron van alle illusies is.

 

8. Ziekte betekent waanzin, want alle ziekte is mentaal, en gradaties kent ze niet. Een van de illusies waardoor ziekte als werkelijk wordt gezien, is de overtuiging dat ziekte varieert in intensiteit: dat de mate van bedreiging verschilt met de vorm die ze aanneemt. Dit vormt de basis van alle dwalingen, want alle zijn het louter pogingen compromissen te sluiten door slechts een stukje hel te zien. Deze schijnvertoning is zo vreemd aan God dat ze voor altijd absoluut ondenkbaar is. Maar de waanzinnigen geloven het, omdat ze waanzinnig zijn.

 

9. Een dwaas verdedigt zijn eigen illusies, omdat hij daarin zijn eigen verlossing ziet. En dus zal hij degene aanvallen die hem daarvan probeert te verlossen, in de overtuiging dat deze hem aanvalt. Deze merkwaardige cirkel van aanval en verdediging is een van de lastigste problemen waaraan de psychotherapeut het hoofd moet bieden. In feite is dit zijn voornaamste taak, de kern van psychotherapie. De therapeut wordt gezien als iemand die het dierbaarste bezit van de patiënt aanvalt: zijn beeld van zichzelf. En aangezien dit beeld de veiligheid van de patiënt geworden is, zoals hij die ziet, kan de therapeut niet anders dan als een bron van gevaar worden beschouwd, die dient te worden aangevallen en zelfs gedood.

 

10. De psychotherapeut draagt dan ook een enorme verantwoordelijkheid. Hij dient aanval zonder aanval – en dus zonder verdediging – tegemoet te treden. Het is zijn taak te demonstreren dat verdedigingen niet nodig zijn, en dat verdedigingsloosheid kracht is. Dat moet zijn onderricht zijn, wil zijn les inhouden dat innerlijke gezondheid veiligheid betekent. Het kan niet sterk genoeg worden benadrukt dat de waanzinnigen geloven dat innerlijke gezondheid een bedreiging is. Dit is het logisch gevolg van de ‘erfzonde’: de overtuiging dat schuld werkelijk is en ten volle gerechtvaardigd. Het is dan ook de functie van de psychotherapeut te onderwijzen dat schuld, doordat die onwerkelijk is, niet gerechtvaardigd kan zijn. Maar evenmin biedt ze veiligheid. En dus moet ze zowel ongewenst als onwerkelijk blijven.

 

11. De enkelvoudige leerstelling van verlossing is het doel van alle therapie. Ontlast de denkgeest van de waanzinnige schuldenlast die hij zo uitgeblust draagt, en genezing is volbracht. Het lichaam is niet genezen. Het wordt louter gezien als wat het is. Op de juiste manier gezien kan het doel ervan worden begrepen. Wat is dan de behoefte aan ziekte? Op deze enkelvoudige omslag zal al het andere volgen. Er is geen behoefte aan een ingewikkelde verandering. Er is geen behoefte aan lange analyses en vermoeiende discussies en werkzaamheden. De waarheid is eenvoudig, want ze is één voor allen.