Hoofdstuk 17
Vergeving en de heilige relatie
V. De genezen relatie
Deze paragraaf begint met de bespreking van de heilige relatie, die doorloopt tot hoofdstuk 23. Evenals de speciale relatie bestaat ook de heilige relatie niet alleen tussen liefdespartners, maar ook tussen anderen, zoals tussen Helen en Bill, die collega's waren. Elke vereniging vindt plaats in de denkgeest en kan via het lichaam tot uitdrukking komen in de wereld. Dit betekent dat het niet noodzakelijk is dat beide relatiepartners een nieuwe keuze maken. Omdat Jezus ons in zijn woordgebruik tegemoet komt waar we denken te zijn, lijkt hij het vaak wel als zodanig te beschrijven, maar zoals altijd moeten we in gedachten houden dat de wereld, en alles wat we daarin waarnemen, slechts een projectie is van wat zich in onze denkgeest afspeelt: 'de uiterlijke weergave van een innerlijke toestand' (T21.In.1:5).
(Toelichtingen door Robert Perry)
1. De heilige relatie is de uitdrukking van het heilig ogenblik in het leven in deze wereld. Zoals alles met betrekking tot de verlossing is het heilig ogenblik een praktisch middel, waarvan zijn resultaten het bewijs leveren. Het heilig ogenblik faalt nooit. De ervaring ervan wordt altijd gevoeld. Maar wanneer er geen uitdrukking aan wordt gegeven, wordt ze niet herinnerd. De heilige relatie is een constante herinnering aan de ervaring waarin de relatie werd tot wat ze nu is. En zoals de onheilige relatie een onafgebroken hymne van haat is tot lof en eer van haar maker, zo is de heilige relatie een blij loflied tot de Verlosser van relaties.
We kunnen de herinnering aan een heilig ogenblik vasthouden door het uit te drukken in een heilige relatie. Deze relatie werd namelijk geboren in een heilig ogenblik en is daar dus de levende herinnering aan. Terwijl de onheilige of speciale relatie het ego eert, eert de heilige relatie God.
(Toelichtingen door Robert Perry)
2. De heilige relatie, die een reuzenstap is op weg naar de waarneming van de werkelijke wereld, wordt geleerd. Het is de oude, onheilige relatie, getransformeerd en met nieuwe ogen gezien. De heilige relatie is een fenomenale onderwijsprestatie. In al haar aspecten – haar begin, haar ontwikkeling en voltooiing – staat ze voor de omkering van de onheilige relatie. Laat dit jou tot troost zijn: de enige moeilijke fase is het begin. Want daar slaat het doel van de relatie abrupt om in precies het tegendeel van wat het was. Dit is het eerste resultaat wanneer de relatie aan de Heilige Geest wordt aangeboden om voor Zijn doeleinden te worden benut.
De heilige relatie kent 'een begin, een ontwikkeling en een voltooiing'. Het is een proces met een moeilijk begin — wat volgens Jezus ook de enige moeilijke fase is — en ontwikkelt zich ongeveer als volgt: Midden in de pijn en problemen van een speciale relatie, verenigen speciale partners zich in een gemeenschappelijk doel door de Heilige Geest uit te nodigen. Deze begint hen naar een nieuw doel te leiden: de omkering van alles wat de relatie onheilig maakt. Dit kan aanvankelijk bijzonder verontrustend zijn, omdat het doel van de speciale relatie volledig wordt ontkracht, terwijl we nog geen idee hebben van het doel dat daarvoor in de plaats komt.
(Toelichtingen door Robert Perry)
3. Deze uitnodiging wordt prompt aanvaard, en zonder tijd te verspillen presenteert de Heilige Geest de praktische gevolgen van onze uitnodiging aan Hem. Ogenblikkelijk neemt Zijn doel de plaats in van het jouwe. Dit wordt zeer snel tot stand gebracht, maar het zorgt ervoor dat de relatie verstoord, verscheurend en zelfs zeer verontrustend lijkt. De reden is heel duidelijk. De relatie als zodanig strookt immers niet met haar eigen doel, en past duidelijk niet bij de bedoeling die ervoor is aanvaard. In haar onheilige toestand was jouw doel het enige wat er betekenis aan leek te geven. Nu lijkt dat geen zin meer te hebben. Menige relatie is op dit punt verbroken, waarna de jacht op het oude doel in een andere relatie werd voortgezet. Want als de onheilige relatie eenmaal heiligheid als doel heeft aangenomen, kan ze nooit meer zijn wat ze is geweest.
Wanneer de Heilige Geest Zijn nieuwe doel in de relatie binnenbrengt, wordt dit doel een krachtige magneet. Maar dit lijkt de relatie 'verstoord, verscheurend en zelfs zeer verontrustend' te maken, omdat het nieuwe doel niet bij de relatie past zoals die tot nu toe was. En het ego grijpt dit onmiddellijk aan om zichzelf te redden: verbreek deze relatie en zoek een nieuwe, waarin je op een nieuwe manier het oude doel kunt nastreven.
(Toelichtingen door Robert Perry)
4. De verleiding van de kant van het ego wordt buitengewoon hevig bij deze omslag van doelen. Want de relatie is vooralsnog onvoldoende veranderd om ervoor te zorgen dat haar vroegere doel zijn aantrekking volledig is kwijtgeraakt, terwijl haar structuur ‘bedreigd’ wordt door het inzicht dat ze ongeschikt is om aan haar nieuwe bedoeling te voldoen. Het conflict tussen doel en structuur van de relatie is zo overduidelijk dat ze niet naast elkaar kunnen bestaan. Toch zal het doel nu niet worden veranderd. Vast verankerd in de onheilige relatie kan er geen andere koers worden gevaren dan de relatie zo te veranderen dat ze geschikt wordt voor het doel. Zolang deze gelukkige oplossing niet gezien en aanvaard wordt als de enige uitweg uit het conflict, kan het lijken dat de relatie hevig onder spanning staat.
In haar huidige vorm (haar structuur) is de relatie volledig ongeschikt voor het nieuwe doel. Om dit conflict op te lossen lijken de speciale partners nu drie opties te hebben: 1: de relatie verbreken en in een nieuwe relatie het oude doel nastreven; 2: proberen het nieuwe doel aan te passen aan de relatie; en 3: de relatie aanpassen aan het nieuwe doel. De 2e optie lijkt het eenvoudigste en aantrekkelijkste, maar is niet mogelijk, want als het nieuwe doel eenmaal is aanvaard kan dit niet meer ongedaan worden gemaakt. De derde optie is om de relatie te veranderen zodat deze bij het nieuwe doel past. Dat wil zeggen dat de relatie in overeenstemming wordt gebracht met het nieuwe doel van heiligheid. Dit lijkt veel moeilijker te zijn, maar het is de enige uitweg. De derde optie is dus de enige keuzemogelijkheid.
(Toelichtingen door Robert Perry)
5. Het zou niet van meer zachtaardigheid getuigen het doel langzamer te doen verschuiven, omdat dan het contrast zou worden verdoezeld, en het ego de tijd zou krijgen elke langzame stap naar eigen believen opnieuw te interpreteren. Alleen een radicale omslag in het doel kan een volledige verandering van denken teweegbrengen over waartoe de hele relatie dient. Naarmate deze verandering zich voltrekt en uiteindelijk zijn beslag krijgt, brengt ze steeds meer weldaad en vreugde. Maar aanvankelijk wordt de situatie als zeer hachelijk ervaren. Een relatie, door twee personen aangegaan voor hun onheilige bedoelingen, heeft plotseling heiligheid tot doel. Wanneer deze twee vanuit het gezichtspunt van deze nieuwe bedoeling over hun relatie nadenken, zullen ze onvermijdelijk ontsteld zijn. Hun waarneming van de relatie kan zelfs totaal gedesorganiseerd raken. En toch dient de vroegere organisatie van hun waarneming niet langer het nu overeengekomen doel.
Stel je voor dat je een auto hebt waar je helemaal tevreden over bent. Hij brengt je zonder problemen waar je wit zijn, rijdt zuinig en ziet er mooi uit. Dan komt de Heilige Geest en zegt: 'het doel van deze auto is nu ..... om te vliegen'. Hoogstwaarschijnlijk raak je 'totaal gedesorganiseerd'. Je bent 'ontsteld' over de volslagen ongeschiktheid van de auto voor zijn nieuwe doel. En wellicht zeg je tegen de Heilige Geest: 'prima doel, maar kunnen we niet beter pro- beren dit geleidelijk aan te bereiken?"Nee', zegt de Heilige Geest, 'dat zou niet zachtaardig zijn, want het ego zou daar onmiddellijk gebruik van maken door elke stap zijn eigen interpretatie te geven, en je op die manier terug te lokken naar je oude doel'.
Met andere woorden: alleen een 'radicale omslag in het doel' kan dit voorkomen, en wat we daarbij absoluut nodig hebben is geloof:
(Toelichtingen door Robert Perry)
6. Dit is de tijd voor geloof. Jij hebt dit doel voor jou laten vaststellen. Dat was een daad van geloof. Geef je geloof niet op, nu de beloningen voor je geloof worden aangedragen. Als je geloofd hebt dat de Heilige Geest er was om de relatie te aanvaarden, waarom zou jij dan nu niet geloven dat Hij er is om datgene wat Hij onder Zijn hoede heeft genomen te zuiveren? Heb geloof in jouw broeder in wat slechts de schijn heeft een tijd van beproeving te zijn. Het doel is vastgelegd. En innerlijke gezondheid is de bedoeling van je relatie. Want nu bevind jij je in een krankzinnige relatie, die in het licht van haar doel als zodanig wordt herkend.
'Dit is de tijd voor geloof — geloof dat het doel kan worden bereikt. Geloof dat onze broeder het samen met ons zal bereiken. En geloof dat de Heilige Geest er is om ons daarin te leiden. Zonder dit geloof zullen we het opgeven, dus het is cruciaal om te blijven geloven. Want wie zou energie steken in het bereiken van een doel dat onbereikbaar lijkt te zijn?
Toch is dit geloof niets nieuw, want er was geloof voor nodig om het doel überhaupt te kunnen stellen. Als we niet geloofden dat het bereikbaar was, zouden we het niet gesteld hebben. In feite zegt Jezus dus: neem het geloof waarmee je het nieuwe doel hebt gesteld en houd eraan vast terwijl je het doel nastreeft: het bereiken van innerlijke gezondheid in een heilige relatie, door te ontsnappen aan de krankzinnige relatie waarin je je nu bevindt.
(Toelichtingen door Robert Perry)
7. Nu geeft het ego volgend advies: stel hiervoor een andere relatie in de plaats waarop je vroegere doel heel toepasbaar is. Je kunt alleen aan jouw ellende ontkomen door je van je broeder te ontdoen. Je hoeft niet volledig uit elkaar te gaan als je dat niet verkiest. Maar je moet jouw broeder wel uit grote delen van je fantasiewereld weren, om jouw innerlijke gezondheid te redden. Luister hier nu niet naar! Geloof in Hem die jou geantwoord heeft. Hij heeft je gehoord. Is Hij in Zijn antwoord niet uitgesproken duidelijk geweest? Je bent nu niet totaal krankzinnig. Kun jij ontkennen dat Hij jou een uiterst duidelijke verklaring heeft gegeven? Nu vraagt Hij om nog een beetje langer geloof te hebben, zelfs in je verwarring. Want die zal voorbijgaan, en je zult de rechtvaardiging voor je geloof zien verschijnen, om je een stralende overtuigdheid te brengen. Laat Hem nu niet in de steek, noch jouw broeder. Deze relatie is als heilig herboren.
Laten we het advies van het ego een beetje uitbreiden: 'Ik denk dat je onrealistische verwachtingen hebt van die 'heilige relatie'. Hoe zit het met je behoeften? Zie de feiten onder ogen, die relatie is gedoemd te mislukken. Waarom ga je niet op zoek naar een nieuwe relatie die je meer te bieden heeft, meer geluk en plezier, in plaats van dat zweverige idealisme? Je hoeft niet volledig te breken met je huidige partner als je dat niet wilt, maar deel alleen nog je gedachten over de door jou gewenste perfecte relatie met hem of haar. Je kunt dat 'heilige ding' er nog altijd bij doen, maar wees gewoon wat praktischer'.
,Jezus' tegenadvies luidt: 'Luister hier nu niet naar! De Heilige Geest is hier. De heilige relatie is al geboren. Innerlijke gezondheid is aanwezig. Het licht is gekomen. Dat zul je allemaal zien als je, ondanks je verwarring, blijft geloven in de goede afloop.
(Toelichtingen door Robert Perry)
De rest van dit hoofdstuk wordt toegelicht door Greg Mackie.
Een samenvatting van alinea 1 tot en met 7:
In een heilig ogenblik nodigen we de Heilige Geest uit in een speciale relatie. Hij beantwoordt deze uitnodiging onmiddellijk en verandert het doel van deze speciale relatie, waardoor deze een heilige relatie kan worden.
Nu gaan we een periode van verwarring binnen, omdat de structuur van de relatie — bedoeld om het doel van het ego te dienen — niet overeenstemt met het nieuwe doel van heiligheid. Die verwarring is zo intens, dat we in de verleiding komen om het op te geven, de relatie te verbreken, en een andere speciale relatie-partner te zoeken.
Maar Jezus vraagt ons geloof te hebben, geloof dat het nieuwe doel kan en zal worden bereikt en dat de Heilige Geest ons zal leiden. Dit geloof zal ons door de beproeving naar de vreugde dragen die het nieuwe doel ons zal brengen.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
8. Aanvaard blijmoedig wat je niet begrijpt, en laat het jou worden uitgelegd wanneer je bespeurt dat de bedoeling ervan daarbinnen werkzaam is om het heilig te maken. Je zult vele gelegenheden vinden om jouw broeder de schuld te geven voor het ‘mislukken’ van je relatie, want het zal er menigmaal zo uitzien alsof die geen bedoeling heeft. Een gevoel van doelloosheid zal je komen achtervolgen, en je alle manieren in herinnering brengen waarop jij ooit naar bevrediging hebt gezocht en dacht te hebben gevonden. Vergeet nu de ellende niet die je in werkelijkheid gevonden hebt, en blaas je falend ego geen leven in. Want je relatie is niet ontwricht. Ze is gered.
Wanneer we ons verenigd hebben in een gemeenschappelijk heilig doel, is onze relatie 'als heilig herboren' (T17.V.7:14). Maar dat lijkt aanvankelijk allerminst zo. Nu het doel en de structuur van de relatie niet meer met elkaar overeenstemmen lijkt alles erger dan ooit. De verleiding om daaraan te ontsnappen heeft twee kanten: we denken terug aan hoe de relatie in het begin was en maken onszelf wijs dat alles geweldig was, en geven vervolgens onze partner de schuld van het verprutsen daarvan. Als dat gebeurt moeten we zonder roze bril terugkijken en toegeven dat de relatie nooit echt goed is geweest. Dit opent onze denkgeest voor de waarheid: onze relatie is niet verdreven uit de hemel die we dachten dat ze was, ze is gered uit de hel die ze in werkelijkheid was. In onze verwarring zullen we dit nog niet meteen beseffen, en daarom hebben we geloof nodig — het geloof dat Degene die het doel veranderde ons uit de hel naar de werkelijke Hemel zal leiden en dat we daar nu naar op weg zijn.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
9. Jij bent een nieuweling op het verlossingspad, en denkt dat je de weg kwijt bent. Jij bent inderdaad de weg kwijt, maar denk niet dat dit een verlies betekent. Herinner je er als nieuwkomer aan dat jij en je broeder samen opnieuw van start zijn gegaan. En neem hem dan bij de hand, om samen een pad te gaan dat jou veel vertrouwder is dan jij nu gelooft. Staat het niet vast dat jij je een doel zult herinneren dat door alle eeuwigheid onveranderd is? Want je hebt niets anders dan Gods doel gekozen, waaraan jouw ware bedoeling nooit ontbroken heeft.
Als beginnende heilige relatie-partner kunnen we het gevoel hebben dat we iets verloren hebben, en in feite is dat ook zo: we zijn alle ellende van de speciale relatie aan het kwijtraken. Nu kunnen we de ander bij de hand nemen — al dan niet letterlijk — en samen een nieuwe weg inslaan. En terwijl we dat doen, doen we een vreugdevolle ontdekking: diep in onszelf is ons doel altijd God geweest. We zijn op weg naar onze geboorteplaats die we waren vergeten, en als we de weg zien die daarheen leidt, zegt iets in ons: 'dit herinner ik mij! Alles waar ik altijd van heb gehouden, ligt vlak om de hoek'.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
10. Door heel het Zoonschap weerklinkt het lied der vrijheid, als vreugdevolle echo van jouw keuze. Jij hebt je met velen in het heilig ogenblik verbonden, en zij hebben zich verbonden met jou. Denk niet dat je keuze jou zonder troost* zal achterlaten, want God Zelf heeft jullie heilige relatie gezegend. Sluit je aan in Zijn zegen, en houdt de jouwe niet achter. Want al wat ze nu nodig heeft is jouw zegen, opdat jij mag zien dat daarin verlossing rust. Veroordeel de verlossing niet, want ze is tot je gekomen. En verwelkom ze tezamen, want ze is gekomen om zich bij jou en je broeder samen aan te sluiten in een relatie waarin heel het Zoonschap tezamen gezegend is.
Wanneer we ons in het heilig ogenblik met een broeder verbonden hebben, wat geleid heeft tot een heilige relatie, sluit heel het Zoonschap zich in vreugdevolle dank bij ons aan. God heeft deze heilige relatie gezegend en Jezus vraagt ons om dat eveneens te doen.
Zolang we nog verward en gedesorganiseerd zijn is dat wellicht moeilijk, maar wanneer we verwelkomen en zegenen wat er gebeurt, in plaats van te bezwijken voor de verleiding om te vluchten, zullen we ons realiseren dat onze keuze voor het gemeenschappelijk doel van heiligheid iedereen verlost, inclusief onszelf.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
11. Jullie hebben het tezamen op je genomen de Heilige Geest in jullie relatie uit te nodigen. Op een andere manier had Hij er niet kunnen binnenkomen. Ook al heb je sindsdien wellicht veel vergissingen begaan, je hebt je tevens enorme inspanningen getroost om Hem bij Zijn werk te helpen. En het heeft Hem niet aan waardering ontbroken voor al wat jij voor Hem hebt gedaan. Hij ziet die vergissingen trouwens helemaal niet. Ben jij je broeder even dankbaar geweest? Heb je consequent alle welgemeende pogingen gewaardeerd, en zijn vergissingen genegeerd? Of flakkerde je waardering op, om weer te verflauwen in wat het licht van die vergissingen leek te zijn? Misschien start je nu wel een campagne om hem de schuld te geven van de onaangename situatie waarin jij je bevindt. En door dit gebrek aan dank en erkentelijkheid maak jij het jezelf onmogelijk uitdrukking te geven aan het heilig ogenblik, en verlies je dat aldus uit het oog.
Ook wanneer we de Heilige Geest in onze relatie hebben uitgenodigd, zullen we ongetwijfeld nog veel vergissingen begaan. Maar de Heilige Geest ziet daaraan voorbij en drukt Zijn waardering uit voor onze inspanningen. De vraag is of we dat ook voor elkaar hebben gedaan. Hoogstwaarschijnlijk hebben we elkaar als vanouds de schuld gegeven van onaangename situaties en ons geconcentreerd op elkaars vergissingen. En dat zorgt ervoor dat we het doel uit het oog verliezen waar we in het heilig ogenblik voor hebben gekozen.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
12. De ervaring van een ogenblik, hoe onweerstaanbaar dat ook mag zijn, wordt makkelijk vergeten als je de tijd toelaat zich erover te sluiten. Het dient stralend en heerlijk in je bewustzijn van de tijd te worden bewaard, maar niet erin te worden weggestopt. Het ogenblik blijft. Maar waar ben jij? Jouw broeder danken betekent het heilig ogenblik waarderen en het aldus mogelijk maken dat de resultaten ervan worden aanvaard en gedeeld. Jouw broeder aanvallen betekent niet het ogenblik verliezen, maar het in zijn uitwerking vleugellam maken.
Wanneer we een heilig ogenblik hebben beleefd, is het cruciaal om onszelf daar constant aan te herinneren, zodat deze ervaring een deel van onszelf kan worden. Anders zal ze vervagen en vergeten worden zodra we terugvallen in onze oude patronen. De ervaring is er nog, maar heeft geen macht meer om ons dagelijks leven te transformeren. We kunnen de herinnering vasthouden door de verleiding te weerstaan onze broeder aan te vallen om zijn vergissingen, en in plaats daarvan zijn inspanningen om het doel te bereiken te waarderen.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
13. Jij hebt het heilig ogenblik ontvangen, maar je hebt misschien een toestand tot stand gebracht waarin je het niet benutten kunt. Bijgevolg besef je niet dat het nog steeds bij je is. En door jezelf af te snijden van wat het tot uitdrukking brengt, heb jij jezelf de weldaad ervan ontzegd. Je bekrachtigt dit iedere keer dat jij je broeder aanvalt, want de aanval maakt jou onherroepelijk blind voor jezelf. En het is onmogelijk jezelf te verloochenen, en tevens in te zien wat door jou gegeven en ontvangen is.
We hebben het heilig ogenblik reeds ontvangen, maar wanneer we elkaar blijven aanvallen creëren we een situatie waarin we dat niet tot uitdrukking kunnen brengen. Wanneer we verwikkeld raken in een gevecht tussen ego's, vergeten we gemakkelijk het doel dat ons eerst samenbracht. En daarmee vergeten we ook wat we reeds hebben gegeven en ontvangen.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
14. Jij en je broeder staan tezamen in de heilige tegenwoordigheid van de waarheid zelf. Hier is het doel, samen met jou. Denk je niet dat het doel zelf graag het middel ter beschikking stelt om het te verwezenlijken? Het is juist dezelfde discrepantie tussen het doel dat aanvaard is en het middel zoals dat er nu is, dat jou ogenschijnlijk doet lijden, maar de Hemel blij maakt. Als de Hemel buiten jou was, zou je zijn blijdschap niet kunnen delen. Maar doordat hij binnenin je is, behoort ook zijn blijdschap jou toe. Jij bent in het doel verbonden, maar blijft nog steeds gescheiden en verdeeld wat het middel betreft. Toch ligt het doel stevig en onveranderlijk vast, en zal het middel zeker op zijn plaats vallen omdat het doel zeker is. En je zult delen in de blijdschap van het Zoonschap dat dit zo is.
Hier zien we opnieuw het dilemma waar in deze paragraaf sprake van is: hoe kan een relatie (het 'midden, die zo gebrekkig is dat we 'onvermijdelijk ontsteld' zullen zijn als we ernaar kijken (zoals de vijfde alinea zei), het verheven doel van heiligheid bereiken? Dat kan omdat 'het doel zelf graag het middel ter beschikking stelt om het te verwezenlijken'. Het doel is niet alleen een eindpunt, het is een kracht binnen de relatie die haar koers bepaalt. De Hemel weet dat het doel zo zeker en onveranderlijk is, dat de relatie niet anders kan dan er uiteindelijk mee in de pas lopen. En omdat de Hemel niet buiten maar in ons is, hebben we nu toegang tot die zekerheid.
Toepassing: Denk aan een relatie waarin je hebt gekozen voor het heilige doel van de Heilige Geest. Denk aan de twijfels die je hebt over het bereiken van dit doel, en zeg het volgende:
Ik sta samen met mijn broeder in de heilige tegenwoordigheid van de waarheid zelf.
Hier is het doel, samen met ons.
Het doel stelt zelf het middel ter beschikking om dit doel te bereiken.
De Hemel is blij, omdat het doel stevig en onveranderlijk vastligt,
en het middel — onze relatie — zal zeker op zijn plaats vallen omdat het doel zeker is.
Omdat de Hemel binnenin ons is, delen we zijn blijdschap,
En deze blijdschap wordt gedeeld met het gehele Zoonschap.
(Toelichtingen door Greg Mackie)
15. Wanneer jij de gaven die je zo vrijelijk aan je broeder gegeven hebt begint te herkennen en te aanvaarden, zul je tevens de uitwerking van het heilig ogenblik aanvaarden en die gebruiken om al je vergissingen te corrigeren en je te bevrijden van de gevolgen daarvan. En wanneer je dit leert, zul je eveneens hebben geleerd hoe jij heel het Zoonschap kunt bevrijden, en met blijdschap en dankzegging aan Hem kunt aanbieden die jou je bevrijding gegeven heeft, en die haar door middel van jou wil uitbreiden.
Om de ervaring van een heilig ogenblik 'stralend en heerlijk in ons bewustzijn van de tijd te bewaren' (zie alinea 12) moeten we de gaven die we elkaar gegeven hebben herkennen en aanvaarden. We moeten vertrouwen hebben in elkaar, voorbij elkaars vergissingen zien, en elkaars positieve inspanningen waarderen. Als we dit doen, zullen we de uitwerking van het heilig ogenblik ervaren — de transformerende gevolgen voor al onze relaties. Want de heilige relatie is alomvattend en sluit niemand uit: 'Jij wordt nooit alleen genezen. En talloos velen zullen het geschenk ontvangen dat jij ontvangt wanneer jij genezen wordt' (Wdl.137.10:3-4).
(Toelichtingen door Greg Mackie)
* Zie hierboven de aantekening bij T5.II.6:8.